Neuropeptydy: czym są i jaką pełnią funkcję

Na pytanie, czym są neuropeptydy, odpowiedź jest prosta: to substancje białkowe produkowane i uwalniane przez neurony. Ich zadaniem jest oddziaływanie na substraty neuronalne, aby wpływać na wiele procesów w organizmie człowieka. W tym miejscu sprawy się komplikują, i tu otwiera się fascynujący temat, który trzyma w napięciu całą społeczność naukową.

Jedną z pierwszych osób, która odkryła ogromny potencjał i wszechstronność neuropeptydów była Candance B. Peert, Ph. Peert, amerykański neuronaukowiec i farmakolog, który stał się poważnym kandydatem do Nagrody Nobla.  Fakt, który odkryła dr Peert polega na tym, że te małe kawałki białka są biologicznym fundamentem naszej świadomości. Ich działanie przejawia się w zapośredniczeniu naszych emocji, w sposobie przetwarzania świata i funkcjonowania w nim. Jest to ciekawy temat, o którym warto dowiedzieć się więcej.

Neuropeptydy: czym są i jaką pełnią funkcję

Zanim zagłębimy się w zrozumienie tych substancji, należy wyjaśnić jeden szczegół. Ważne jest rozróżnienie między peptydem a neuropeptydem. Obie substancję są cząsteczkami białka (zbudowanymi z łańcuchów aminokwasów) i mogą działać również jako hormony. W przypadku tych ostatnich należy zaznaczyć, że są one syntetyzowane i wykorzystywane wyłącznie przez neurony. Ponadto działają one zarówno w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, jak i poza nim.

Do tej pory nauka opisała około 100 neuropeptydów; wiemy jednak, że musimy jeszcze zidentyfikować około 1000. Znamy też ich mechanizm działania. Po ich przetworzeniu i uwolnieniu w mózgu, wiążą się z bardzo specyficznymi receptorami (zwanymi receptorami G), modulując synapsy (komunikację między neuronami) poprzez generowanie serii reakcji.

Te głębokie reakcje w komórkach nerwowych dążą do wytworzenia szeregu określonych procesów i czynności, w zależności od rodzaju neuropeptydu, który moduluje dany receptor. Dr Candance Peert ujmuje to prościej: receptor byłby przyciskiem, a neuropeptyd palcem, który popycha go, by zaczął działać.

Warto wiedzieć, że możemy znaleźć pięć rodzajów neuropeptydów w zależności od ich funkcjonalności:

• Neuropeptydy uwalniania podwzgórzowego.
• Neuropeptydy z przysadki mózgowej (takie jak oksytocyna czy prolaktyna).
• Neuropeptydy z układu pokarmowego (takie jak substancja P, która reguluje odczuwanie bólu).
  Grupa eklektyczna (endorfiny, enkefaliny…).

Przyjrzyjmy się przykładowemu procesowi, w których biorą udział neuropeptydy

Nauka nie może być zrozumiała bez zdolności zapamiętywania. Procesy te nie mogłyby zachodzić bez aktywności obwodów neuronalnych i możliwości odtwarzania nabytych informacji. W to wszystko zaangażowane są neuropeptydy.

Istnieją liczne neuropeptydy, które działają na rzecz połączenia między neuronami w celu ustanowienia pamięci. Jedną z nich jest relaksyna-3, która reguluje i ułatwia pamięć krótkotrwałą. W rzeczywistości wiemy teraz, że kiedy ten neuropeptyd jest nadpobudliwy, tracimy umiejętności pamięci przestrzennej. W rzeczywistości zmiana w tym neuropeptydzie jest wyraźnym objawem choroby Alzheimera. Ponadto te małe białka pełnią rolę posłańców uwalniających hormony i neuroprzekaźniki, dzięki którym budujemy wiedzę, rozbudzamy umiejętności i kształtujemy mózg w oparciu o naszą naukę.