Uzależnienie od hazardu – czym jest i jak się przejawia?

Wiele gier hazardowych czy to w salonie gier, czy też w internetowym kasynie wydaje się szczególnie atrakcyjnymi. Szczególnie kiedy stały się sposobem na nudę, gdzie można poczuć pewien dreszczyk emocji.  Jednak problem pojawia się kiedy ten przyjemny sposób na spędzenie wolnego czasu powoduje szereg komplikacji życiowych. Czyli jak zaczyna się uzależnienie od hazardu? W jaki sposób się przejawia?

Czym jest uzależnienie od hazardu?

Na początku warto zacząć od tego czym jest w ogóle hazard – jest to termin określający wszystkie gry na pieniądze lub przedmioty mające wartość, gdzie wygrana nie jest zależna od samego gracza, lecz od losu. Samo granie w gry hazardowe nie jest niczym złym, dopiero kiedy gracz przegrywa duże sumy, nie może się powstrzymać od grania, nie oznacza duży problem. Przykładowe gry zaliczane do kategorii hazardowych to:

• zdrapki,
• loterie,
• gry karciane,
• wyścigi koni,
• kasyno online,
• gra na giełdzie.

Warto zwrócić uwagę, że uzależnione są również te osoby, które grają np. jedynie na automatach. Bojąc się wysokiej przegranej, nie chodzą do kasyna i nie grają w ruletkę, pokera czy Black Jacka. Uważają, że to dopiero jest prawdziwy hazard, który niesie za sobą duże ryzyko. Samo uzależnienie od hazardu jest niczym innym jak chorobą, która niezauważona i niepowstrzymana w porę stale i szybko postępuje. W profesjonalnej terminologii jest ono definiowane, jako powtarzające się działanie, które nie może być kontrolowane i powoduje szkody zarówno dla osoby uzależnionej jak i osób w jej otoczeniu. Często uzależnienie od hazardu jest nazywane ukrytym nałogiem, ponieważ w przeciwieństwie do innych uzależnień nie wywołuje widocznych dla otoczenia symptomów i można go dość łatwo ukryć – o ile nie jest to bardzo zaawansowane stadium. Niestety uzależnienie często prowadzi do utraty pracy, rodziny, domu, samochodu oraz zepchnięcia osoby uzależnionej na margines społeczny.

Patologiczne uzależnienie od hazardu – przykłady zachowań

Dzięki klasyfikacji patologicznego hazardu jako zaburzenie można je zdiagnozować na podstawie listy pewnych zachowań. Są to tzw. kryteria diagnostyczne DSM-IV. Oto lista zachowań, które mogą świadczyć o patologicznym uzależnieniu:

• pożyczanie lub zdobywanie pieniędzy na grę nielegalnie,
• okłamywanie bliskich w celu ukrycia przed nimi ilości przegranych pieniędzy oraz straconego czasu na grę,
• hierarchizowanie hazardu wyżej niż codzienne obowiązki, praca,
• spędzanie coraz więcej czasu na grach oraz obstawianie coraz to wyższych kwot,
• koncentrowanie się wyłącznie na hazardzie, czyli stałe ulepszanie strategii,
• traktowanie hazardu jako rozwiązanie życiowych problemów.

Jest to tylko kilka przykładów, bo może być ich naprawdę sporo, jednak zazwyczaj występowanie pięciu i więcej pozwala zdiagnozować problem. Widząc u kogoś bliskiego takie zachowania, należy niezwłocznie zająć się tą osobą i nakierować na dobre tory – zaprowadzić to psychologa.

Klasyfikacja uzależnienia

Specjaliści, którzy zajmują się problemem nałogu hazardowego, sklasyfikowali go na:

• Hazard rekreacyjny – uprawianie go sporadycznie, bardziej traktowany jako rozrywka i sposób spędzania wolnego czasu.
• Hazard rekreacyjny z problemami – hazard problemowy – jest głównym źródłem relaksu i rozrywki, pojawiają się negatywne konsekwencje grania.
• Hazard patologiczny – uzależnienie.

Uzależnienie hazardowe – leczenie

Jak wcześniej zostało wspomniane uzależnienie od hazardu, jest uznawane za chorobę, jednak nigdy osoba po terapii nie będzie w pełni zdrowa. Jest to choroba przewlekła, ponieważ  już nigdy taka osoba nie będzie mogła wrócić do bezpiecznego grania, ryzyko powrotu do nałogu jest bliskie 100%. Niestety obecnie odcięcie osoby uzależnionej od wszelkiego rodzaju gier hazardowych jest praktycznie niemożliwe –  na co dzień z każdej strony jesteśmy atakowani przez reklamy zakładów sportowych, loterii liczbowych itd. przewlekłe i nieuleczalne schorzenie. Dlatego tak ważne jest, aby osoba uzależniona sama sobie uświadomiła, że ma problem i trzeba coś z tym zrobić. Niestety sukces terapii w dużej mierze zależy od chęci pacjenta do podjęcia leczenia. Im szybciej to się stanie, tym szybciej osoba chora otrzyma profesjonalną pomoc oraz szanse na lepsze efekty leczenia będą większe. Głównymi technikami leczenia osoby uzależnionej to terapia indywidualna, wspólna, rozmowy z psychoterapeutą, psychologiem. 

Warto zaznaczyć, że opanowanie uczuć jest jednym z podstawowych zadań w procesie zdrowienia. Dojrzałość uczuciowa jest miarą jakości i satysfakcji życiowej. Osiągnięcie jej jest szczególnie trudne dla osób mających problem z uzależnieniem, bowiem życie rzadko, kiedy dostarcza tak spektakularnych stanów emocjonalnych, euforii, pobudzenia, poczucia wyjątkowości i ekscytacji. Proces zdrowienia oznacza świadomość rezygnacji z tych przyjemnych stanów i konieczność mierzenia się również z lękiem, smutkiem, bezradnością i beznadziejnością, złością, etc.

Jedną z opcji, aby kontrolować swoje wydatki w kasynach online, są rozmaite ograniczenia, jakie kasyna udostępniają swoim graczom. Jednym z takich przykładów jest samowykluczenie, które odcina gracza od hazardu na wybrany przez niego okres. W tym okresie gracz nie może grać za pieniądze, logować się na swoje konto, ani brać udziału w żadnych turniejach. Innym mogą być kasyna za darmo, gdzie nie musimy stawiać własnych pieniędzy, tylko grać za środki podarowane przez kasyno. Tym sposobem nie tracimy z naszej kieszeni ani grosza.

Wpływ uzależnienia hazardowego 

Niestety, pomimo że jest to nałóg tzw. ukryty, to podobnie jak inne nałogi wpływa na najbliższe otoczenie osoby chorej. Często podobnie jak w przypadku alkoholizmu może pojawić się osoba współuzależniona – dlatego ważne jest również odbycie wizyty u specjalisty przez członków rodziny. 

Jednak często zdarza się tak, że rodzina odchodzi od nałogowego hazardzisty. Jednak podobnie dzieje się z innymi osobami z najbliższego otoczenia – koledzy, szef – oni również odczuwają toksyczny wpływ uzależnionego. I często zostaje on kompletnie sam – bez rodziny, przyjaciół, pracy – ze swoim problemem, co wcale nie pomaga mu w wyjściu z tej sytuacji. Czemu tak się dzieje? Wszystko przez to, że nałogowy hazard niszczy. Osoby uzależnione mają problem z otwartością, uczuciami – rozumieniem ich i radzeniem sobie z nimi. Często w grę wchodzi impulsywność, zdenerwowanie, lęk, co w połączeniu z zatraconą umiejętnością radzenia sobie z nimi daje mieszankę wybuchową. Oznacza to niejedną awanturę domową, czasami może nawet przemoc, okazywanie całkowicie sprzecznych uczuć. Dlatego tak ważna jest ponowna nauka opanowywania uczuć w procesie leczenia. 

Kolejnym problemem, z jakim musi zmierzyć się osoba chora, jest utrata większości (jak nie wszystkich) dóbr materialnych, które posiada. Często na własne życzenie, ponieważ kiedy nie posiada już pieniędzy, zaczyna stawiać rzeczy, które ma w posiadaniu – dom, samochód, biżuteria. Jest to niestety skutek specyficznego zaburzenia myślenia, którym posługuje się nałogowy hazardzista. Pozwala mu ono na swego rodzaju komfort psychiczny, usprawiedliwienie i uzasadnienie grania, pozwala unikać odpowiedzialności i podtrzymują złudne nadzieje. 

Podsumowując w ostatecznym rozrachunku nieleczonego schorzenia zwanego nałogiem hazardowym, najwięcej do stracenia ma osoba uzależniona. Zazwyczaj kończy ona na ulicy lub pląta się w szemrane interesy i trafia na długie lata do więzienia. Niestety często cierpią przez to także osoby postronne, które widzą co dzieje się z ich bliskim, a jednak nie są w stanie nic zrobić.